Πρακτικά 4ου συνεδρίου Ορεστιάδας
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Προσωπικά. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Προσωπικά. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Συνέντευξη στο Δίον TV, 22-03-2024
Συνέντευξη στο Δίον TV, 22-03-2024
Πολύαινος "Στρατηγήματα"
Πράξεις στρατηγικής ευφυΐας, τεχνάσματα και δόλος, για να επιτευχθεί ένας σκοπός.
Σ' αυτή την εκπομπή η συζήτησή μας είχε ως αντικείμενο:
- Πότε και γιατί έγραψε τα Στρατηγήματα ο Πολύαινος;
- Η ζωή του Πολύαινου. Ποιος ήταν; Τι έκανε στη Ρώμη;
- Τι είναι τα στρατηγήματα;
- Γιατί χρησιμοποιείται σ΄ αυτά δόλος και απάτη;
- Πόσα είναι τα στρατηγήματα του Πολύαινου;
- Μερικά δείγματα Στρατηγημάτων:
- Περί κατασκόπων
- Περί επιθέσεως την νύκτα
- Περί πολιορκίας
- Προφυλακή ενέδρας (προφύλαξη για ενέδρα)
- Προσποίηση φυγής
- Διάλυση του φόβου σε ένα στράτευμα
- Βοήθεια με χρήση φωτιάς
- Βοήθεια από ανέμους
- Σχετικά με τα συνθήματα
- Τρομοκράτηση των εχθρών
- Σχετικά με τα χαρακώματα
- Σχετικά με την παράταξη
- Γιατί χρησιμοποιούνται δόλος, απάτη και πανουργία στα
στρατηγήματα;
- Σύνδεση με αυτά που γίνονται σήμερα, κυρίως με τους
πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες
- Ο άνθρωπος, ως ανταγωνιστικό ον, χρησιμοποιεί και σήμερα
στις σχέσεις του στην κοινωνία δόλο και απάτη.
- Στρατιωτικά στρατηγήματα: Μ. Αλέξανδρος, πώς πέρασε τις
Περσίδες Πύλες, Μέμνων, πώς νίκησε τον Παρμενίωνα, Καίσαρ, πώς νίκησε τον
Πομπήιο, κ.ά.
- Πολιτικά στρατηγήματα: Πεισίστρατος, πώς κατέλαβε τη
εξουσία, Διονύσιος Α΄, με ποιο τέχνασμα
διατήρησε την εξουσία;
- Στρατηγήματα γυναικών
- Σε ποιους απευθύνεται ο Πολύαινος; Είναι σήμερα επίκαιρος;
- Η φύση του ανθρώπου
είναι ίδια όσα χρόνια και αν περάσουν.
- Ο Πολύαινος μπορεί να φανεί χρήσιμος:
1. Στον στρατηγό για να κερδίσει τη μάχη ή να διοικήσει το
στράτευμα
2. Στον πολιτικό για να κερδίσει τους ψηφοφόρους
3. Στον επιχειρηματία για πουλήσει το προϊόν και να βγάλει
κέρδος
4. Στον απλό πολίτη για να μάθει τι τεχνάσματα εφαρμόζονται και
να μπορέσει να προστατευτεί.
Συζητούν: ο Ηλίας Βαβούρας, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας ΑΠΘ, Καθηγητής (Ε. ΔΙ. Π.) Παν. Δυτ. Μακεδονίας και ο Ιωάννης Κούζας, Διδάκτωρ Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης - Συγγραφέας.
Πώς ένας πολιτικός μετατρέπει το μειονέκτημα σε πλεονέκτημα
Σύμφωνα με τα «Στρατηγήματα» του Πολύαινου
Γράφει:
ο Ιωάννης Κούζας
Ο Πολύαινος ήταν Έλληνας συγγραφέας που έζησε την εποχή του Μάρκου Αυρηλίου (161-180 μ.Χ.). Έγραψε το έργο Στρατηγήματα σε οκτώ βιβλία και το αφιέρωσε στους συν-αυτοκράτορες Μάρκο Αυρήλιο και τον αδελφό του Λεύκιο Βήρο, για να το μελετήσουν και να εφαρμόσουν αυτά τα στρατηγήματα κατά τον πόλεμο που διεξήγαγε η Ρώμη κατά των Πάρθων αλλά και κατά την άσκηση της εξουσίας τους.
Στο
έργο του αφηγείται όλα τα στρατηγήματα, τα τεχνάσματα, που εφάρμοσαν οι μεγάλοι
στρατηγοί και πολιτικοί από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες του και παραμένει πάντα
επίκαιρο, γιατί απευθύνεται σε όλους.
Απευθύνεται
στον στρατηγό, τον πολιτευτή, τον πολιτικό, τον οικονομολόγο και τον άνθρωπο
της καθημερινότητας, γιατί μέσω αυτού θα γνωρίσει τη φύση του ανθρώπου, η οποία
είναι ίδια όσα χρόνια και αν περάσουν.
Διαβάζοντας το έργο:
1. Ο στρατηγός θα
μάθει πώς να κερδίσει τη μάχη ή να
διοικήσει το στράτευμα
2. Ο πολιτικός πώς
να καταλάβει την εξουσία και να διοικήσει
3. Ο
επιχειρηματίας πώς να πουλήσει το προϊόν και να βγάλει κέρδος
4. Ο απλός πολίτης, ο απλός άνθρωπος, από την άλλη πλευρά, θα μάθει τα τεχνάσματα που χρησιμοποιούν όλοι οι προηγούμενοι για να τον επηρεάσουν ή να τον παραπλανήσουν και έτσι θα μπορέσει να προστατευτεί.
Στο έργο του Πολύαινου αναδεικνύεται η επίτευξη ενός στόχου, ο οποίος πραγματοποιείται μέσω ενός τεχνάσματος, στο οποίο πάντα το μειονέκτημα που έχει ο δρων πρέπει να το μετατρέπει σε πλεονέκτημά του, γιατί διαφορετικά δεν θα μπορέσει να επιτύχει τον στόχο του.
Παραδείγματα κατά τη διεξαγωγή ενός πολέμου ή μιας μάχης:
1. Ο Φίλιππος Β΄ στη μάχη της Χαιρώνειας ήξερε ότι οι Αθηναίοι ήταν ορμητικοί στη μάχη αλλά αγύμναστοι. Έτσι, αποφάσισε με τους δικούς του στρατιώτες, οι οποίοι ήταν εξασκημένοι και γυμνασμένοι, να παρατείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα τη μάχη, ώστε οι Αθηναίοι να κουραστούν και να εξαντληθούν. Με αυτό τον τρόπο οι αντίπαλοί του κατέστησαν ευάλωτοι και ηττήθηκαν.
2. Ο Αλέξανδρος μετά τη μάχη στα Άρβηλα έπρεπε να περάσει από τις Περσίδες Πύλες στο όρος Ζάργος, μία δίοδο ανάμεσα σε στενά και ψηλά βουνά. Ο Αριοβαρζάνης, συγγενής του Δαρείου, είχε συγκεντρώσει πολυπληθή στρατό και τη φρουρούσε. Όταν οι Μακεδόνες προσπάθησαν να περάσουν δέχτηκαν καταιγισμό από βέλη, βράχια και πέτρες. Ο Αλέξανδρος, φρονίμως ποιών, υποχώρησε με το στράτευμά του και το εγκατέστησε σε μια απόσταση 5 περίπου χιλιομέτρων μακριά από τη δίοδο. Ακολουθώντας τις οδηγίες ενός βοσκού, ο οποίος τον πληροφόρησε ότι υπάρχει ένα κρυφό μονοπάτι που οδηγεί πάνω και πίσω από τους Πέρσες, με επιλεγμένους οπλίτες και Σκύθες τοξότες έκανε τη νύχτα πορεία μέσα από την πυκνή βλάστηση και βρέθηκε πίσω από τους Πέρσες και σε υψηλότερο σημείο από αυτούς. Με το ξημέρωμα έδωσε σήμα από την κορυφή του βουνού να γίνει ταυτόχρονη επίθεση από ψηλά και από το στρατόπεδό του στην πεδιάδα. Οι Πέρσες αιφνιδιάστηκαν και παγιδευμένοι ανάμεσα στους πάνω και κάτω αντιπάλους τους τράπηκαν σε φυγή με πολλές απώλειες. Έτσι, έμεινε η δίοδος ελεύθερη για να περάσει ο στρατός του Αλεξάνδρου.
Παραδείγματα πολιτικών που κατέλαβαν με τεχνάσματα την εξουσία ή κυβέρνησαν με σωφροσύνη το κράτος τους:
1. Ο Πεισίστρατος ήταν εξόριστος στην Εύβοια. Όταν αποφάσισε να καταλάβει την εξουσία στην Αθήνα προχώρησε με ένα μικρό στρατό προς την Παλλήνη και εκεί σκότωσε τους πρώτους αντιπάλους. Προχωρώντας όμως συναντούσε όλο και περισσότερους. Γι’ αυτό έδωσε εντολή οι δικοί του να φορέσουν στεφάνια από κλαδιά ελιάς και να μην σκοτώνουν όσους συναντούσαν, αλλά να τους λένε ότι έκαναν ανακωχή με τους προηγούμενους. Ο ίδιος διαμόρφωσε ένα άρμα στολισμένο με μεγαλοπρέπεια και έχοντας πλάι του τη Φύη, μια εντυπωσιακή γυναίκα, ψηλή και όμορφη, όμοια με την Παλλάδα Αθηνά, προχωρούσε εντυπωσιάζοντας τους Αθηναίους, οι οποίοι πείσθηκαν από το σκηνικό ότι η θεά Αθηνά καθοδηγεί τον Πεισίστρατο. Έτσι, χωρίς αντίσταση προήλασε μέχρι την πόλη και εγκαθίδρυσε το τυραννικό πολίτευμα στους Αθηναίους.
2. Ο Περικλής, καταγόμενος από την οικογένεια των Αλκμεωνιδών, ήταν πλούσιος και είχε μεγάλη ιδιοκτησία γης. Ένα χρόνο πριν από τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, όταν ο Αρχίδαμος Β΄, ο Σπαρτιάτης βασιλιάς, εισέβαλε στην Αττική, θα έδινε εντολή στους στρατιώτες του να λεηλατούν την ύπαιθρο. Ο Περικλής, που γνώριζε τον Αρχίδαμο και τον τρόπο σκέψης και ενεργειών του, αμέσως πήγε στην Εκκλησία του Δήμου και χάρισε στην πόλη όλη την ιδιοκτησία γης που είχε, γιατί ο Αρχίδαμος θα έδινε εντολή να λεηλατούν τις περιουσίες όλων των άλλων, εκτός από την περιουσία τη δική του, για να τον καταστήσει ύποπτο στα μάτια των Αθηναίων. Έτσι, έχοντας την εμπιστοσύνη των Αθηναίων εξακολούθησε με κύρος να τους κυβερνά μέχρι τον θάνατό του.
3. Ο Επαμεινώνδας έπεισε τους Θηβαίους στα γυμναστήρια να παλεύουν με τους Σπαρτιάτες, που είχαν εγκατασταθεί στην πόλη τους ως τοποτηρητές. Επειδή εύκολα τους νικούσαν, έμαθαν να τους περιφρονούν και έχοντας θάρρος ως πιο δυνατοί άρχισαν τον πόλεμο κατά των Σπαρτιατών, που μέχρι τότε ήταν ανίκητοι. Αρχιστράτηγος αυτών των Θηβαίων ήταν ο Επαμεινώνδας.
Τέτοια στρατηγήματα χρησιμοποίησαν οι σημαντικότερες προσωπικότητες του παρελθόντος από όλες τις χώρες του τότε γνωστού κόσμου, όπως ο Θεμιστοκλής, ο Λεωνίδας, ο Βρασίδας, ο Αλκιβιάδης, ο Λύσανδρος, ο Αγησίλαος, ο Ιφικράτης, ο Τιμόθεος, ο Αντίγονος, ο Ευμένης, ο Σέλευκος, ο Διονύσιος ο πρεσβύτερος, ο τύραννος των Συρακουσών, ο Μέμνων, ο Κύρος ο Μέγας της Περσίας, ο Κροίσος, ο Δαρείος Α΄, ο Ξέρξης, ο Σκιπίων, ο Σερτώριος, ο Καίσαρας, ο Οκταβιανός Αύγουστος κ.ά.
Από τα 900 Στρατηγήματα του Πολύαινου διασώθηκαν 851 και η πιο πρόσφατη κυκλοφορία του έργου σε μετάφραση έγινε από τις εκδόσεις Ζήτρος.
Η προσάρτηση της Θεσσαλίας στο Ελληνικό κράτος (24 Μαΐου 1881) μέσα από το πλαίσιο των διεθνών σχέσεων της εποχής
Ιωάννης Μ. Κούζας, Η προσάρτηση της Θεσσαλίας στο Ελληνικό κράτος (24 Μαΐου 1881) μέσα από το πλαίσιο των διεθνών σχέσεων της εποχής. Οι ιδεολογικές διεργασίες για την επέκταση του ελεύθερου ελληνικού κράτους, Θεσσαλικά Μελετήματα, 12ος τόμος, σσ. 139-158, Τρίκαλα, 2022.
Ο νομός Τρικάλων μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας στο Ελληνικό κράτος
Ιωάννης Κούζας (2022). Ο νομός Τρικάλων μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας στο Ελληνικό κράτος (24 Μαΐου 1881), Τρικαλινά, τόμος 42 , σσ. 151-170.
Πολύαινος, Στρατηγήματα
Πολύαινος, «Στρατηγήματα»
Το έργο γράφτηκε για
τους συν-αυτοκράτορες, αδελφούς, Μάρκο Αυρήλιο και Λεύκιο Βήρο. Ο Πολύαινος
αφηγείται τα στρατηγήματα των πιο γνωστών προσωπικοτήτων της αρχαιότητας, στρατηγήματα
με τα οποία πέτυχαν νίκες κατά των εχθρών τους ή κατέλαβαν και διατήρησαν την
εξουσία τους. Περιλαμβάνει 900 στρατηγήματα από την απώτερη αρχαιότητα έως το
168 περίπου, που είναι η εποχή στην οποία έζησε ο Πολύαινος.
Το έργο είναι χρήσιμο
για τον κάθε αναγνώστη, γιατί μπορεί να μάθει με ποια στρατηγήματα κερδίζεται
μια μάχη ή ένας πόλεμος (η στρατιωτική πλευρά των στρατηγημάτων) και πώς μπορεί
κάποιος να καταλάβει την εξουσία (η κοινωνική ή πολιτική πλευρά των
στρατηγημάτων). Αποδεικνύεται, μέσα από το έργο του Πολύαινου, ότι όλες οι
εξουσίες είναι ίδιες, ανεξάρτητα από τα ονόματα που δίνουν στα πολιτεύματα.
Πρώτος στόχος των κυβερνώντων είναι ο προσπορισμός πλούτου και δύναμης και
απώτερος στόχος η επιβολή των θελήσεών τους επί των άλλων ανθρώπων. Ο
αναγνώστης, γνωρίζοντας τα μέσα και τους τρόπους που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για
την κατάληψη της εξουσίας και στη συνέχεια πώς τη διατηρούν, μπορεί να διαφυλαχτεί
και να προστατεύσει τον εαυτό του.
Εισήγηση στο 12 Συμπόσιο Τρικαλινών Σπουδών
Από την εισήγηση στο 12ο Συμπόσιο Τρικαλινών Σπουδών, το οποίο διεξήχθη στα Τρίκαλα από 4 έως 6 Νοεμβρίου 2022, στην αίθουσα διαλέξεων του Μουσείου Τσιτσάνη.
Ιερόν πυρ και Ορέστεια
Ιερόν πυρ και Ορέστεια
Εδώ κι επτά χρόνια οι εκδηλώσεις για τα Ορέστεια
αρχίζουν με τη μεταφορά της φλόγας από εκκλησάκι των Καστανιών στα σύνορα
Ελλάδας - Τουρκίας. Το σκεπτικό αυτών που εμπνεύστηκαν το τελετουργικό της
φλόγας είναι προφανές: θέλουν να συνδέσουν τη Νέα Ορεστιάδα με το Κάραγατς.
Σε ένα άλλο άρθρο μου έλεγα ότι ο Νεοέλληνας έχει μια
διεστραμμένη σχέση με την παράδοσή του και αυτό αποκαλύπτεται σε όλες τις
εκφάνσεις της καθημερινής μας συμπεριφοράς. Η αρχαιοελληνική παράδοσή μας είναι
τόσο ισχυρή, που δεν μπορούμε να αποκοπούμε από αυτή και έτσι προσπαθούμε να συνδεθούμε
μ’ αυτή με οποιονδήποτε τρόπο μας εξυπηρετεί.
Η φλόγα για την οποία μιλούμε είναι το ιερόν πυρ [1]
που μετέφεραν οι άποικοι από τη μητρόπολη στη νέα τους πατρίδα. Το ιερόν πυρ
τηρούνταν άσβεστο στην αποικία και συμβόλιζε τους άρρηκτους δεσμούς αποικίας
και μητρόπολης. Η Νέα Ορεστιάδα δεν είναι αποικία του Κάραγατς. Το Κάραγατς
είναι μητρόπολη, αλλά η σχέση της μ’ αυτό είναι σχέση αποκοπής και ξεριζωμού.
Η μεταφορά της φωτιάς στην αρχή των Ορεστείων είναι
μια εκδήλωση καλλιτεχνικής προχειρότητας (εκδήλωση κιτς [2]: αταίριαστο, μη
συμβατό). Οι πιο γνωστοί συμβολισμοί ιερού πυρός είναι δύο. Η Ολυμπιακή φλόγα,
που προέρχεται από τις ακτίνες του ηλίου και ανάπτεται στον ιερό χώρο της
Ολυμπίας με πλήρη φυσικό τρόπο και το άγιον φως της χριστιανικής μας παράδοσης,
που προέρχεται από τα άδυτα του ναού στα Ιεροσόλυμα.
Για τις ανάγκες κάποιων άλλων παγκόσμιων εκδηλώσεων
άρχισαν προσφάτως να ανακαλύπτονται και άλλες «φλόγες». Έτσι, επί παραδείγματι,
για την τέλεση των αγώνων του Παγκόσμιου Αεραθλητισμού στην Ισπανία, από την
Ικαρία, πατρίδα του Ικάρου (sic), θα μας προκύψει η Ικάρια φλόγα [3]. Αν αυτή η
ενέργεια εντάσσεται σε μια πολιτική προβολή της χώρας μας και σύνδεσης της
Ελλάδας με όλα τα πολιτιστικά στοιχεία της Υφηλίου, δεν είναι καθόλου μεμπτόν.
Το να ανακαλύπτει όμως μια πόλη μια «φλόγα» και να
προσπαθεί να δώσει κύρος στις εκδηλώσεις της μέσω αυτής, το λιγότερο που θα
μπορούσαμε να πούμε, είναι ότι υποβαθμίζονται οι δύο παραπάνω κύριοι
συμβολισμοί της φλόγας.
Τα επιτεύγματα των προγόνων μας τα χρησιμοποιούμε ως
δείκτες για να μπορέσουμε και εμείς να δημιουργήσουμε το δικό μας πολιτισμό, τη
δική μας παράδοση. Εκείνο όμως που μας δείχνουν οι πρόγονοί μας είναι η
χρησιμοποίηση του ορθολογισμού.
Η μνήμη της χαμένης πατρίδας επιβάλλεται να τηρείται
και μάλιστα με μια πιο μόνιμη και σταθερή έννοια. Η φλόγα των Ορεστείων θα
καίει για μια μέρα ή το πολύ στη διάρκεια των επτά ημερών του εορτασμού.
Αντί της αφής και μεταφοράς της φλόγας θα ήταν
προτιμότερο να βρεθεί μια άλλη μορφή μνήμης, που αφήνεται στην έμπνευση και τη
γνώση των δημοτών μας να διατυπωθεί. Η δική μου άποψη είναι ότι θα μπορούσαμε
να δημιουργήσουμε ένα ακόμη άλσος με 78 δένδρα και κάθε χρόνο να φυτεύεται, την
πρώτη μέρα των Ορεστείων, ένα δένδρο, που θα συμβολίζει τα γενέθλια χρόνια της
πόλης.
Παράλληλα επί της Βασιλέως Κωνσταντίνου και στο τμήμα
από το Σ. Σταθμό μέχρι την κεντρική πλατεία, κατά μήκος των δεξιών και
αριστερών πλευρών της πρασιάς, μπορούν να στηθούν μαρμάρινες προτομές 78
προσώπων της πολιτικής, θρησκευτικής, στρατιωτικής, οικονομικής και πνευματικής
ζωής του τόπου, με το βιογραφικό τους, κατά το πρότυπο της στήλης του Γ.
Σταθάτου. Αυτονόητο είναι ότι το Δημοτικό Συμβούλιο -ομόφωνα- θα επιλέγει τα
πρόσωπα, που βέβαια δεν θα βρίσκονται εν ζωή.
Τα Ορέστεια του έτους 2001 απέδειξαν ότι μπορούν να
δοκιμαστούν καινούριες μορφές εκδηλώσεων και να επιτύχουν. Η εκδήλωση του beach
volley ήταν μια καινούρια εκδήλωση, που αποδεδειγμένα ο κόσμος τη χάρηκε, γιατί
είχε άμεση σύνδεση με αυτό στο οποίο ξεχωρίζει, το volley.
Το να επιμένουμε να μιμούμαστε, μέσω της φλόγας,
περιοχές, που κατά κύριο λόγο συνδέονται με αυτή (Ολυμπία-Ιεροσόλυμα), είναι
παραλογισμός και δικαίως ο κόσμος δεν το αποδέχεται με ενθουσιασμό.
Κούζας Ιωάννης, Μεθόριος, 04-07-2001
[1] Τσακτσίρας Λ.- Τιβέριος Μ.,
Ιστορία των Αρχαίων Χρόνων ως το 30 π.Χ., ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1989, σ. 93.
[2] Τεγόπουλος - Φυτράκης, Ελληνικό
Λεξικό, Αθήνα, 1991, σ. 378 και Γ. Μπαμπινιώτης, Λεξικό της ΝΕ Γλώσσας, Αθήνα,
1998, σ. 899.
[3] Έθνος, 17 Ιουνίου 2001, σ. 55.
Homo zapiens, homo universalis, homo mobilus
Homo zapiens, homo universalis, homo mobilus
Μέσα από μια μακρά διαδικασία διαμόρφωσης, σύμφωνα με τα πορίσματα της επίσημης επιστήμης, ο άνθρωπος εδώ και μερικές χιλιετίες έγινε homo sapiens. Ο άνθρωπος αυτός σκεφτόταν, δρούσε και δημιουργούσε με γνώμονα τη λογική και μέσα στα πλαίσια μιας κοσμοαντίληψης, που θέλει το σύμπαν και τα εντός αυτού όντα του να κινούνται ισόρροπα. Σήμερα όλοι εμείς υπερηφανευόμαστε που έχουμε ως βασικό γνώρισμα τη σοφία, το στοιχείο που μας διαχωρίζει από όλα τα άλλα έμβια όντα του πλανήτη μας. Υπήρξαν εποχές στο παρελθόν που η κατάκτηση της σοφίας, όσο αυτή ήταν εφικτή, αποτελούσε ιδεολογία και επιδίωξη τόσο του ατόμου, όσο και του κοινωνικού μορφώματος, στο οποίο αυτό το άτομο ανήκε. Οι αρχαιοελληνικές «πόλεις - κράτη» λ.χ. είχαν αυτή την ιδεολογία.
Από την πάλη των τάξεων στην πάλη των θέσεων
Από την πάλη των τάξεων στην πάλη των θέσεων
Η κατάρρευση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού δημιούργησε προϋποθέσεις για μια ριζική αλλαγή των αντιλήψεων των ανθρώπων και για εγκατάλειψη μιας κοσμοθεωρίας, που γαλούχησε και χαρακτήριζε γενιές ανθρώπων στον ευρωπαϊκό χώρο για 200 περίπου χρόνια.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)