Ανδοκίδης, Περί της προς Λακεδαιμονίους ειρήνης. Η υπόθεση του λόγου
Ο Ανδοκίδης κατάγονταν από ιερατικό γένος. Είχε αριστοκρατικές πεποιθήσεις και συνδέθηκε με τον Αλκιβιάδη. Το 415 π.Χ. θεωρήθηκε ότι είχε ανάμειξη στο σκάνδαλο των Ερμοκοπιδών. Γι’ αυτό φυλακίστηκε ο ίδιος, ο πατέρας του και μερικοί συγγενείς του. Κατέδωσε όμως τους ενόχους για να αποφυλακισθεί αυτός και οι συγγενείς του, αλλά η πράξη του αυτή μείωσε πολύ τη φήμη του στην Αθήνα και τελικά με ειδικό ψήφισμα καταδικάστηκε σε εξορία. Το 403 π.Χ., που δόθηκε γενική αμνηστία, γύρισε στην Αθήνα.
Το 392 π.Χ., κατά τη διάρκεια του Κορινθιακού Πολέμου (395-387 π.Χ.), στάλθηκε για διαπραγματεύσεις στη Σπάρτη προκειμένου να συζητήσει την προοπτική ειρήνης με αυτούς. Ο φόβος των Αθηναίων ήταν μήπως συνάπτοντας ειρήνη με τη Σπάρτη καταλυθεί το δημοκρατικό πολίτευμα. Ο Ανδοκίδης αναφέρει τις περιπτώσεις που, ενώ συνήφθη ειρήνη με τους Λακεδαιμονίους, δεν κατελύθη το πολίτευμά τους και προτείνει να συναφθεί ειρήνη, που θα είναι προς όφελος των Αθηναίων.
«Το ζήτημα δεν ήταν ότι ποτέ ως τώρα η αθηναϊκή δημοκρατία δεν καταλύθηκε εξαιτίας της ειρήνης; Δεν μπορεί κανείς βέβαια να το υποστηρίξει με επιχειρήματα. Ούτε κανείς δεν μπορεί να αποδείξει ότι αυτά που λέω δεν είναι αλήθεια...»
«Ήδη όμως άκουσα κάποιους να λένε πως τάχα η τελευταία ειρήνη με τους Λακεδαιμόνιους είχε ως αποτέλεσμα την εγκαθίδρυση των τριάκοντα και τον θάνατο πολλών Αθηναίων που ήπιαν το κώνειο, ενώ άλλοι έφυγαν στην εξορία. Όσοι τα λένε αυτά, δεν κρίνουν ορθά. Η ειρήνη έχει μεγάλη διαφορά από τη σύναψη συνθήκης. Ειρήνη κλείνουν τα δύο μέρη με ίσους όρους, αφού συμφωνήσουν για τις διαφορές τους. Συνθήκη όμως συνάπτουν, αφού επικρατήσουν στον πόλεμο, οι νικητές με τους ηττημένους και επιβάλουν τους όρους τους, όπως όταν επικράτησαν στον πόλεμο οι Λακεδαιμόνιοι μας επέβαλαν και να γκρεμίσουμε τα τείχη και να παραδώσουμε τα πλοία και να ανακαλέσουμε τους εξόριστους. Σε αυτή την περίπτωση σαφώς μας επιβλήθηκε η συνθηκολόγηση αναγκαστικά. Τώρα όμως συζητάτε για την ειρήνη...».
Ειρήνη, βέβαια, δεν συνήφθη, γιατί ο Κορινθιακός Πόλεμος έληξε με την παρέμβαση της Περσίας, που επέβαλε στις αντιμαχόμενες πλευρές την Ανταλκίδειο Ειρήνη (387 π.Χ.).
