Ο Τσίτσι, ο Μήτσι και ο Κώτσι

Ο Τσίτσι, ο Μήτσι και ο Κώτσι [1]

… ψυχές μαραγκιασμένες από δημόσιες αμαρτίες,
καθένας κι ένα αξίωμα σαν το πουλί μες το κλουβί του …

… μάτια που μισοκλείνουν στο λαμπύρισμα της μέρας
και πόδια που θα τρέχανε στο παραμικρό σφύριγμα του κέρδους …


Ίσως και να’ θελε να μείνει βασιλιάς ανθρωποφάγων
ξοδεύοντας δυνάμεις που κανείς δεν αγοράζει,
να σεργιανά μέσα σε κάμπους αγαπάνθων
ν’ ακούει τα τουμπελέκια κάτω απ’ το δέντρο του μπαμπού,
καθώς χορεύουν οι αυλικοί με τερατώδεις προσωπίδες.

… κι α σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές
είναι γιατί τ’ ακούς γλυκότερα, κι η φρίκη
δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι ζωντανή
γιατί είναι αμίλητη και προχωράει [2] …

Οι προκριματικές εκλογές της 22ας Αυγούστου 2010 για την ανάδειξη του υποψηφίου δημάρχου, που θα είχε την πολιτική στήριξη του ΠΑΣΟΚ για τον «Καλλικρατικό» Δήμο της Ορεστιάδας, ήταν εσωτερική διαδικασία μιας παράταξης, που αποσκοπούσε να κάνει την καλύτερη επιλογή ανάμεσα σε υποψηφίους που εξεδήλωσαν ενδιαφέρον για τη θέση αυτή, χωρίς να σημαίνει πως οι τρεις υποψήφιοι ήταν όντως οι πιο ικανοί ή οι πιο κατάλληλοι γι’ αυτή τη θέση.
Οι συγκυρίες έφεραν στο προσκήνιο τρία πρόσωπα που ο καθένας τους εκπροσωπούσε και εξέφραζε κοινωνικές δυνάμεις του δημοκρατικού χώρου, που και ετερόκλιτες είναι και εν πολλοίς λειτουργούν ανταγωνιστικά. Οι νοοτροπίες και οι αντιλήψεις, όπως μορφοποιήθηκαν και προσωποποιήθηκαν, δείχνουν ότι αυτός ο χώρος χρόνια τώρα καθαιμάσσεται από υπόγειες συγκρούσεις, μέσω των οποίων τα μέλη του έχουν ως βασικό στόχο την κατάληψη και νομή όποιας εξουσίας τους παρουσιάζεται στο δρόμο τους. Έχουν προ πολλού ξεχαστεί και φυσικά απεμποληθεί αξίες και αρχές, που αποτελούσαν για τη δημοκρατική παράταξη κορωνίδα και κοινωνικό ευαγγέλιο. Στη θέση της συλλογικής δράσης, της κοινωνικής αλληλεγγύης, της κοινής αντιμετώπισης προβλημάτων κυριάρχησε ο ατομικισμός, ο αριβισμός και ο νεποτισμός. Η υπεξαίρεση της δύναμης και της νομιμοποίησης που παρασχέθηκε από το σύνολο των πολιτών θεωρήθηκε προσωπική δύναμη, η οποία ασκήθηκε για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποκόμιση προσωπικού οφέλους. Άτομα που από μόνα τους δεν θα μπορούσαν να σταθούν στην κοινωνία ξαφνικά βρέθηκαν να πρωταγωνιστούν με ανεπάρκειες, που καθήλωσαν την κοινωνία, την έμαθαν στον εκμαυλισμό, το ρουσφέτι, την ήσσονα προσπάθεια και την εύκολη απόκτηση των πάντων.
Ο νέος χάρτης της αυτοδιοίκησης όμως χαράσσει άλλους άξονες διαχείρισης της τοπικής εξουσίας, χαράσσει άλλους δρόμους ανάπτυξης που δεν μπορούν να ακολουθήσουν αυτοί που ήταν μαθημένοι να συνωστίζονται στη πόρτα του Περιφερειάρχη ή στις πόρτες των Υπουργών παρακαλώντας να τους δοθεί κάποιο έργο, που θα δικαίωνε την ύπαρξή τους στην τοπική πολιτική σκηνή.
Τα πράγματα βέβαια άλλαξαν δραματικά. Το κράτος δεν έχει πλέον λεφτά για να τα μοιράζει σε όποιον παρακαλεί για την περιοχή του. Ποιος θα σκεφθεί τι είδους αυτόνομη ανάπτυξη θα κάνει, για να εισρεύσουν χρήματα στην τοπική κοινωνία; Τι είδους διαχείριση θα κάνει, ώστε τα χρήματα αυτά να πιάσουν τόπο σε πραγματικά παραγωγικές και ανταποδοτικές εργασίες; Τα χρήματα αυτά θα χρησιμοποιηθούν για την κοινωνική αλληλεγγύη και την κοινωνική συνοχή ή θα γίνουν ατομικός πλούτος των αυτοδιοικητικών ταγών και κάποιων αρεστών σ’ αυτούς συνοδοιπόρων τους;     
Το μήνυμα των προκριματικών εκλογών παρελήφθη λανθασμένα, παρερμηνεύτηκε και επιχειρήθηκε η δημιουργία τετελεσμένων, που στοχεύουν όχι σε νίκη στις εκλογές, αλλά σε εδραίωση και νομιμοποίηση μιας ομάδας, η οποία θέλει να διαιωνίσει την ύπαρξή της μένοντας αυτάρεσκα, έστω, στην αντιπολίτευση. Κάποιοι θεώρησαν τις προκριματικές εκλογές ως λευκή επιταγή, επί της οποίας μπορούν να χαράσσουν τα προσωπικά τους σχέδια.
Αν κάποιος υποψήφιος Δήμαρχος αναλαμβάνει να δημιουργήσει ένα ψηφοδέλτιο από μόνος του, χωρίς τη στήριξη κάποιου πολιτικού χώρου, στον οποίο ενδεχομένως θα ανήκε, είναι θεμιτό και αναμφισβήτητο πως μπορεί να κάνει και προσωπικές επιλογές και να χαράξει ο ίδιος προσωπική στρατηγική στην παράταξή του. Τα πράγματα όμως διαφέρουν, όταν ο υποψήφιος Δήμαρχος προέρχεται από διαδικασίες συλλογικές, όταν του εκχωρείται εξουσία που δεν του ανήκει ούτε απόλυτα ούτε προσωπικά. Τότε είναι φορέας συλλογικής ευθύνης και υποχρεούται να συνθέσει και να επιλέξει συνεργάτες και να χαράξει στρατηγική, αφού διαβουλευτεί ουσιαστικά με όλες τις κοινωνικές δυνάμεις, που αποτελούν αυτόν τον χώρο.
Ενώ αυτά ήταν και είναι αυτονόητα, μετά τις προκριματικές εκλογές κάποιοι συγκρότησαν την «ομάδα τους» (στο δημοκρατικό στρατόπεδο την ονομάζουμε φράξια), σχεδίασαν στο μυαλό τους πώς θα μοιράσουν τα οφίτσια, πώς θα αποκλείσουν πιθανούς ανταγωνιστές, θαρρείς και είχαν την εξουσία έτοιμη μπροστά τους να τους περιμένει για να την ασκήσουν. Η παλαιοκομματική αντίληψη για τα τοπικά πράγματα δεν μπορεί να κρυφτεί όσα προσδιοριστικά επίθετα του νέου και αν χρησιμοποιηθούν. Αντί να γίνει μια σύνθεση τάσεων ή και αντίρροπων συμφερόντων με την επιλογή προσώπων που θα αντιπροσώπευαν όλες αυτές τις τάσεις, στις καφετέριες γύρω από την πλατεία αναλώθηκε όλος ο χρόνος της φράξιας στην καταπολέμηση του «εσωτερικού εχθρού». Αντί να ανοιχθεί η δημοκρατική παράταξη στην κοινωνία με πνεύμα ενωτικό και να κινηθεί δραστήρια στην αφύπνιση και τη διαφώτιση του κόσμου με όλες τις διαθέσιμες δυνάμεις του χώρου, προτιμήθηκε από τη φράξια η συρρίκνωση, ο αποκλεισμός, η περιχαράκωση γύρω από τον εαυτό της. Η ανακοίνωση των πρώτων ονομάτων έγινε για να δημιουργηθούν τετελεσμένα. Αλήθεια δεν υπήρχε δέσμευση ότι όλοι όσοι έκαναν έντυπη ή ηλεκτρονική αίτηση για υποψήφιοι Δήμαρχοι, σύμφωνα με την εγκύκλιο των εσωκομματικών διεργασιών, θα ήταν παρόντες στα ψηφοδέλτια που θα καταρτίζονταν; Γιατί δεν ανακοινώθηκαν αυτά τα ονόματα πρώτα; Αν κάποιος από αυτούς έθετε τον εαυτόν του εκτός ψηφοδελτίου, αυτός θα ήταν που θα έπρεπε να απολογηθεί στην τοπική κοινωνία. Τα ονόματα αυτά θα εκπροσωπούσαν απόλυτα όλες τις τάσεις και τα συμφέροντα του κοινωνικού χώρου τους. Πάντα όσα ονόματα ανακοινώνονται χωρίς διαβούλευση προκαλούν φυγόκεντρες τάσεις σε διπλάσια πρόσωπα από αυτά που ανακοινώνονται και αυτό οφείλεται σε πολλούς λόγους, ανάμεσα στους οποίους ο υποδεέστερος είναι ότι η συμμετοχή σε κοινό ψηφοδέλτιο τέμνει τους ίδιους εκλογείς και ο σπουδαιότερος ότι η πολιτική φιλοσοφία και πρακτική πολλές φορές είναι χαώδης ανάμεσα σε υποψήφιους του ίδιου ψηφοδελτίου, που καθιστά αδύνατη την συνύπαρξη.     
Μπορεί κάποιος βάσιμα να υποθέσει ότι υπάρχει γενικά μια φοβία, απ’ όλα τα αυτοδιοικητικά σχήματα που κατεβαίνουν σ’ αυτές τις εκλογές. Τους τρομάζει η ευθύνη διακυβέρνησης του Δήμου για τα πρώτα 3,5 χρόνια λόγω της μεταβατικότητας του αυτοδιοικητικού συστήματος, τους τρομάζει η διάλυση που επικρατεί στον μητροπολιτικό Δήμο της Ορεστιάδας και το χρέος που θα κληρονομηθεί. Τους τρομάζει η γενικότερη οικονομική κατάσταση της χώρας μας, που δεν μπορεί να διαθέτει τα κονδύλια, που τόσα χρόνια τα έπαιρναν οι Δήμαρχοι παρακαλώντας τους Περιφερειάρχες και τους Υπουργούς. Έτσι μια συμπαγής ομάδα δεν θα έχανε και σπουδαία πράγματα, αν έμενε για 3,5 χρόνια εκτός νυμφώνος. Πόσο απέχει από την πραγματικότητα μια τέτοια υπόθεση;   
 «Οι καιροί ου μενετοί» [3]. Τα προβλήματα που έχει η χώρα μας τα έχει ως μικρογραφία και η πόλη μας. Από τη στιγμή που το κράτος-προστάτης των Δήμων αντιμετωπίζει το ίδιο προβλήματα επιβίωσης δεν απομένει παρά οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες να αναλάβουν δράση. Η συστράτευση προσώπων με εντιμότητα, γνώσεις, πείρα,  διάθεση για δράση και αντοχές θα μπορούσαν να περισώσουν ό,τι μπορεί να περισωθεί σε έναν Δήμο, που ανήκει σε μια από τις πιο υποανάπτυκτες Περιφέρειες της χώρας μας [4].  
Το διακύβευμα αυτών των αυτοδιοικητικών εκλογών δεν είναι η δημιουργία και η διατήρηση μιας φράξιας στους κόλπους του δημοκρατικού στρατοπέδου. Το διακύβευμα είναι η ανάπτυξη ή η στασιμότητα - οπισθοδρόμηση του Δήμου της Ορεστιάδας, που θα επέλθουν αντίστοιχα με την νίκη ή την ήττα της δημοκρατικής παράταξης.


Κούζας Ιωάννης, Μεθόριος 14-10-2010.





1. Μέρος λαϊκής έκφρασης, σύμφωνα με την οποία μια παρεούλα από τέτοια πρόσωπα συσκέφτονται και κανονίζουν μεταξύ τους τι αποφάσεις θα πάρουν για σοβαρά ζητήματα, που δεν είναι αποκλειστικά δική τους αρμοδιότητα. Αναφέρεται για να δηλώσει το επίπεδο κατάντιας μιας κοινωνίας.  
2. Γιώργου Σεφέρη, Ο τελευταίος Σταθμός, Ημερολόγιο Καταστρώματος Β΄, [χ.ο.], Αλεξάνδρεια, 1944.
3. «Του πολέμου οι καιροί ου μενετοί». (Στον πόλεμο οι ευκαιρίες δεν περιμένουν). Η φράση ανήκει στον πολιτικό της αρχαιότητας Περικλή, που ειπώθηκε στην Εκκλησία του Δήμου των Αθηναίων, επιχειρηματολογώντας γιατί οι Αθηναίοι δεν έπρεπε να υποχωρήσουν στις απαιτήσεις των Λακεδαιμονίων που ζητούσαν λύση της πολιορκίας της Ποτίδαιας, απόδοση της ανεξαρτησίας της Αίγινας και κατάργηση του Μεγαρικού ψηφίσματος, Θουκυδίδου Ιστοριών Α΄, 142, 2, Oxford University Press, Ely House, London W. Ι, 1974. Με τη δημιουργία ενός αδύναμου και απονευρωμένου εκλογικού σχήματος πετιέται κυριολεκτικά η ευκαιρία που θα μπορούσε να έχει η δημοκρατική παράταξη να κερδίσει τις εκλογές στον Δήμο της Ορεστιάδας.
4. Σύμφωνα με τη μέθοδο promethee η Περιφέρεια Α. Μ. - Θ. είναι 11η στην κατάταξη των 13 Περιφερειών της χώρας μας, λίγο πιο πάνω από την Ήπειρο και τη Δυτική Ελλάδα, που είναι τελευταίες.