Από την πάλη των τάξεων στην πάλη των θέσεων
Η κατάρρευση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού δημιούργησε προϋποθέσεις για μια ριζική αλλαγή των αντιλήψεων των ανθρώπων και για εγκατάλειψη μιας κοσμοθεωρίας, που γαλούχησε και χαρακτήριζε γενιές ανθρώπων στον ευρωπαϊκό χώρο για 200 περίπου χρόνια.
Από την άλλη μεριά η κυριαρχία της αντίθετης κοσμοθεωρίας ότι το κεφάλαιο και ο κεφαλαιοκρατικός τρόπος παραγωγής είναι ο βέλτιστος δρόμος για ανάπτυξη και πρόοδο των κρατών και της Οικουμένης συνετέλεσε στην εμπέδωση μιας αντίληψης ότι η μοίρα του ανθρώπου είναι άρρηκτα και αναπόφευκτα συνδεδεμένη με την εξουσία και την εκμετάλλευση, με τον πλούτο και τη φτώχεια, που βρίσκονται σε μια σχέση «διαλεκτικής» αντίθεσης.
Έτσι φτάσαμε σε σημείο να ορθολογικοποιούμε καταστάσεις παράλογες, απάνθρωπες και ανήθικες.
Στην πλούσια σε πετρέλαια Νιγηρία ο λαός πεινάει και ξενιτεύεται για να μπορέσει να ζήσει. Στην Ουγκάντα τα παιδιά πεθαίνουν από την πείνα, στο Μπαγκλαντές δεν έχουν να πιουν νερό και στη Βενεζουέλα τα χρήματα από την άντληση των πετρελαίου της καταλήγουν στις τσέπες μερικών τυχοδιωκτών. Στη Βραζιλία πολλοί σκοτώνουν συνανθρώπους τους για ένα κομμάτι ψωμί, στην Αργεντινή το σύνολο του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, στην Κίνα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2008 εκατομμύρια άνθρωποι δουλεύουν δώδεκα και πλέον ώρες την ημέρα για ένα πιάτο ρύζι. Τα ίδια συμβαίνουν στην Ινδία, στο Πακιστάν, σχεδόν παντού στις ηπείρους της Αφρικής, της Ασίας και της Νότιας Αμερικής.
Στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, στη λεγόμενη Δύση, προς το παρόν ο κόσμος της απολαμβάνει ακόμα την κοινωνία της αφθονίας, αλλά ζουν κάτω από το άγχος πόσο θα κρατήσει αυτή η κατάσταση, αφού παγκόσμια συντελούνται αθόρυβα αλλά σταθερά αλλαγές, που στοχεύουν στην αποδυνάμωση της πολιτικής, της λαϊκής κυριαρχίας και εν τέλει της συρρίκνωσης των ελευθεριών και των αμοιβών των απλών εργαζομένων. Η νεοφιλελεύθερη ή η ολοκληρωτική παγκοσμιοποίηση πρώτα στοχεύει στην αποδοχή εκ μέρους των λαών κάθε κράτους του αναπόφευκτου να δεχθούν συρρίκνωση των ελευθεριών τους και στη συνέχεια να δεχθούν ως κάτι το αναμενόμενο και τη συρρίκνωση των αμοιβών τους. Με άλλα λόγια διαμορφώνουν συνθήκες λαϊκής νομιμοποίησης του «δικαιώματος» στην ασυδοσία και στην εκμετάλλευση.
Η πολιτική των ίσων ευκαιριών, της κοινωνικής αλληλεγγύης, του κράτους πρόνοιας και της κοινωνικής ευαισθησίας βάλλεται παντοιοτρόπως στον ευρωπαϊκό χώρο και στη χώρα μας. Απόδειξη αυτού είναι το ασφαλιστικό των τραπεζοϋπαλλήλων, το ωράριο των καταστημάτων, οι ιδιωτικοποιήσεις, οι τιμές της αγροτικής παραγωγής, η συνεχής συρρίκνωση των μισθών και των ημερομισθίων και τόσα άλλα.
Δυστυχώς η εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση ενεργεί ως επιτροπή διαχείρισης και εφαρμογής πολιτικών, που καταστρώνονται στην Ε.Ε. και η σημερινή κυβέρνηση συμπράττει αδιαμαρτύρητα, χωρίς να έχει τη συναίνεση του λαού. Τα δημοψηφίσματα στη Γαλλία, την Ολλανδία και το Λουξεμβούργο για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα αποδεικνύουν ότι οι εθνικές κυβερνήσεις δεν έχουν τη συναίνεση των λαών τους σε τέτοιες νεοφιλελεύθερες πολιτικές.
Πριν από 15 χρόνια ο νέος άκουγε στο σχολείο, έστω και περιορισμένα, ότι η κοινωνία είναι ταξική, ότι υπάρχουν αστοί και προλετάριοι, ότι τα πολιτεύματα δημιουργούνται και οι πολιτικές διαμορφώνονται με βάση το συμφέρον μιας κυρίαρχης τάξης ή με βάση το συμφέρον όλου του λαού.
Σιγά-σιγά εξοβελίστηκε από τα σχολικά βιβλία ύλη, που θα έδινε τη δυνατότητα στο νέο να προβληματιστεί ο ίδιος για την κοινωνία του, να τη διαμορφώσει με τη δράση του και να την αναπτύξει με τη συμμετοχή του.
Τα περισσότερα και ισχυρότερα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση, ως φερέφωνα της εκάστοτε πολιτικής εξουσίας και ως κερδοσκοπικές επιχειρήσεις, λειτουργούν αποπροσανατολιστικά και στρέφουν τη νεολαία σε ανούσιες και άχρηστες ενασχολήσεις.
Αν προσθέσουμε και διάφορους φορείς που μιλούν για αγάπη γενικώς και αορίστως προσπαθώντας να κρατήσουν την πελατεία τους, το πολιτικό τοπίο στη χώρα μας γίνεται εξόχως εφιαλτικό.
Δημιουργήθηκε πλέον στη χώρα μας ένας τρομοκρατημένος πολίτης, που εμφορείται από μια αντίληψη ότι δεν αλλάζει τίποτα, ότι η καλύτερη τακτική είναι το ατομικό βόλεμα, ότι η συρρίκνωση της εργασιακής του αμοιβής είναι αυτονόητη και δικαιολογημένη, γιατί αλλού γίνονται χειρότερα, και ότι τέλος η ενασχόληση με τα κοινά του στερεί χρόνο για την προσωπική του ανέλιξη.
Σήμερα στη χώρα μας, όταν αντιμετωπίζει προβλήματα καθημερινότητας, δεν αναζητούμε την ευθύνη της δημιουργίας τους σε πρόσωπα και κοινωνικές τάξεις, αλλά τα ανάγουμε αόριστα στην ακρίβεια, στο ευρώ, στις συχνές θεομηνίες, στην παγκόσμια κρίση ή στο μη αναστρέψιμο της καταστροφής του πλανήτη.
Είμαστε δέσμιοι και έρμαια των διαθέσεων και των αποφάσεων του κράτους και την Ε.Ε. που μας κατευθύνει και καθορίζουν ποια θα είναι τα όρια των κινήσεών μας. Η παραίτηση από τη συμμετοχή, τη διαμόρφωση της κοινωνίας, η παραίτηση από αυτό που λέγεται πολιτική έγινε αποδεκτή. Ο Νεοέλληνας χάνει αργά αλλά σταθερά την πολιτική του οντότητα.
Οι βιολογικές όμως ανάγκες μάς στρέφουν σε έναν αγώνα πρώτα για εξεύρεση μιας θέσης εργασίας και μετά για κατάληψή της μέσω της συναλλαγής, της παράκλησης ή της πλήρους υποταγής και παράδοσης. Πρώην πασοκτζήδες βαπτίστηκαν νεοδημοκράτες, μπήκαν στην ομάδα των Γαλάζιων παιδιών και περιμένουν αποκατάσταση σε κάποια θέση του Δημοσίου ή προαγωγή σε κάποια θέση που αποδίδει περισσότερα από αυτά που απορροφά ολοκληρωτικά η ακρίβεια. Πρώτα πρέπει κάποιος να ομολογήσει ότι είναι Γαλάζιο παιδί. Το αν είναι Έλληνας δεν έχει καμιά σημασία, γιατί σε καιρούς παγκοσμιοποίησης μπορούμε να βρούμε εργάτες και υπαλλήλους, τους Έλληνες τους χρειαζόμαστε, προς το παρόν, μόνο για ψηφοφόρους.
Από την πάλη των τάξεων περνάμε συστηματικά στην πάλη των θέσεων εργασίας. Μια εργασία όμως που δεν μπορεί να εγγυηθεί, έτσι όπως αποτιμάται χρηματικά, ένα στοιχειώδη αξιοπρεπή βίο.
Όταν αναπτύσσεται ένας ανταγωνισμός για το ποιος θα καταλάβει μια θέση εργασίας και δεν θεωρούμε αυτονόητο το δικαίωμα όλων στη εργασία, η κοινωνική συνοχή διαταράσσεται και η κοινωνία μακροχρόνια θα εκφυλιστεί.
Η φεουδαρχία, που κατάφεραν οι λαοί της Ευρώπης ως πολιτικό σύστημα να ανατρέψουν, αντικαταστάθηκε από μια φεουδαρχία αστών, που ανέπτυξαν μεν μια τεχνολογία προς διευκόλυνση του ανθρώπου, αλλά επέβαλαν έντεχνα περιορισμούς και δεσμεύσεις εξ ίσου σκληρές με το ανατραπέν καθεστώς.
Η κοινωνική κινητικότητα, η ανάπτυξη προς όφελος του συνόλου, η χρήση της τεχνολογίας ως βοηθού του ανθρώπου και όχι ως δυνάστη, η κατοχύρωση των ατομικών ελευθεριών βρίσκονται στον αντίποδα αυτού του καθεστώτος και πρέπει να αποτελεί το όραμα των νέων.
Αυτή την κατεύθυνση παίρνει η παγκοσμιοποιημένη κοινωνία του 21ου αιώνα και όποιος αφήνεται στο έλεος των νεοφιλελεύθερων πολιτικών θα είναι αναγκασμένος να παίζει σ’ όλη τη ζωή του το ρόλο του καλού για ένα κομμάτι ψωμί σε ένα περιβάλλον που οι κακοί πάντα θα κυβερνούν και θα νικούν σε αντίθεση με τα χολιγουντιανά προπαγανδιστικά έργα, στα οποία οι κακοί στο τέλος τιμωρούνται.
Η ιδέα της κοινωνικότητας, της ταξικής κοινωνίας, των πολιτευμάτων του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού ανήκουν στην πολιτιστική παρακαταθήκη των λαών και αποτυπώθηκαν στη συλλογική μνήμη της ανθρωπότητας, για να θυμίζουν στις επερχόμενες γενιές ότι οι κοινωνίες προοδεύουν με την πάλη των τάξεων και όχι με την πάλη των θέσεων.
Κούζας Ιωάννης, Μεθόριος, 14-09-2005
